Jak wykorzystać przerwę w produkcji?
Adobe Stock – weerapongPrzerwy w produkcji są naturalnym etapem w niemal każdym zakładzie produkcyjnym. Z jednej strony oznaczają realne straty związane ze zmniejszeniem produkcji. Z drugiej – mogą być przyczyną dodatkowych kosztów, ponieważ nieużywane maszyny i ich komponenty również mogą ulegać degradacji. Każdy przestój w produkcji należy więc odpowiednio zaplanować, a jego czas wykorzystać na przeprowadzenie niezbędnych prac.
Przerwy w produkcji mogą obejmować zarówno całe zakłady produkcyjne, jak i jego pojedyncze działy czy poszczególne maszyny bądź linie technologiczne. Rozróżniamy dwa rodzaje przerw produkcji – zaplanowane i niezaplanowane.
Przestoje zaplanowane, które ujęto w dłuższym harmonogramie pracy fabryki, realizuje się w celu przeprowadzenia niezbędnych prac serwisowych i konserwacyjnych, których nie można wykonać w czasie pracy maszyny, urządzenia czy całej linii technologicznej. Przestój taki ma na celu zapewnienie sprawnego funkcjonowania fabryki w dłuższym czasie, dzięki niedopuszczeniu do poważniejszych awarii, które mogą na dłużej wykluczyć daną maszynę z użytkowania.
Z kolei przestoje nieplanowane są następstwem wystąpienia usterki lub poważniejszej awarii. Z reguły oznaczają poważne zakłócenia w funkcjonowaniu fabryki, chyba że daną maszynę czy urządzenie można szybko naprawić lub zastąpić innymi.
O ile przestoje zaplanowane nie wpływają na wynik fabryki (ponieważ ujęto je w harmonogramie jej pracy), o tyle przestoje nieplanowane mogą bardzo negatywnie odbić się na sytuacji przedsiębiorstwa. Skutkiem przestojów bardzo często są opóźnienia w bieżącej produkcji, a także w kolejnych procesach, które zależą od przerwanej produkcji.
Efektem tych opóźnień może być niezadowolenie klienta, a nawet jego utrata wraz z koniecznością poniesienia kar umownych za niewykonanie zlecenia. Finalnie przedsiębiorstwo ponosi więc straty finansowe, a jednocześnie może utracić renomę.
Typowe przyczyny przestojów w produkcji
Choć jako główna przyczyna przestojów w produkcji najczęściej przychodzi na myśl awaria czy usterka, to w rzeczywistości przyczyn może być znacznie więcej. Większość z nich jest nieprzewidziana, więc trudno z wyprzedzeniem zaplanować wykonanie w ich czasie jakichkolwiek czynności.
Ostatnie 2 lata, czyli czas pandemii COVID-19, były okresem, w którym wiele przedsiębiorstw musiało się mierzyć z brakiem dostaw surowców i komponentów niezbędnych do prowadzenia procesów produkcyjnych. Najbardziej jaskrawym przykładem były przedsiębiorstwa z branży motoryzacyjnej. Z jednej strony musiały one mierzyć się z czasowymi lockdownami, a z drugiej – z brakiem dostaw wielu podzespołów, zwłaszcza półprzewodników.
Szacuje się, że tylko z tego powodu globalna produkcja samochodów zmniejszyła się o blisko 9,5 mln pojazdów. Nie dziwi więc, że większość europejskich fabryk motoryzacyjnych w tym okresie była zmuszona do ograniczania produkcji lub wprowadzania czasowych przerw produkcyjnych. A to wiązało się z koniecznością wyłączania wielu maszyn i całych linii technologicznych.
Przyczyny przestojów, z reguły krótszych, mogą się też wiązać z czasowymi przerwami w dostawie mediów, zwłaszcza energii elektrycznej. Kolejnym powodem mogą być błędy operatorów.
Z koniecznością wprowadzania planowanych przestojów produkcyjnych muszą się mierzyć także przedsiębiorstwa, których wielkość produkcji jest uzależniona np. od sezonowości. Zakład, który wytwarza produkty, na które jest popyt wyłącznie w okresie wiosenno-letnim, siłą rzeczy zimą będzie musiał ograniczyć produkcję (a nawet całkowicie wyłączyć wszystkie maszyny lub ich część).
Czynności zabezpieczające
Przymusowy postój może oznaczać dla przedsiębiorstwa poważne konsekwencje finansowe, jednak warto zrobić wszystko, aby zminimalizować poniesione straty. Istotne jest odpowiednie zabezpieczenie maszyn i urządzeń na czas przestoju. Wszelkie niekorzystne warunki, które panują na terenie zakładu (np. wilgoć, pył, agresywne środki chemiczne), mogą bowiem przyspieszyć zużywanie się niektórych podzespołów, a w konsekwencji uniemożliwić ich ponowny rozruch.
MOŻE ZAINTERESUJE CIĘ TAKŻE
Wilgoć zalegająca w instalacjach maszyn, a także zjawisko kondensacji pary wodnej szybko mogą doprowadzić do powstania ognisk korozji. Z kolei pył, jeśli osiądzie na niektórych podzespołach (np. łożyskach), może bardzo szybko doprowadzić do ich zniszczenia po ponownym uruchomieniu maszyny.
Warto więc niektóre komponenty (m.in. wspomniane łożyska, ale także łańcuchy, przekładnie czy tłoczyska siłowników) nasmarować odpowiednim środkiem smarnym lub specjalistycznym olejem. Można też pomyśleć o wymontowaniu niektórych części i zakonserwowaniu ich w kąpieli zanurzeniowej. W układach pneumatycznych i hydraulicznych konieczne może być natomiast np. zamontowanie odpowietrzników bądź osuszaczy.
Dłuższy postój może negatywnie oddziaływać także na wszelkie płyny eksploatacyjne, jakie znajdują się w układach maszyn. Typowym problemem jest wytrącanie się osadów z paliw, zwłaszcza z tych gorszej jakości. Również chłodziwa do obróbki skrawaniem, jeśli nie zostaną odpowiednio przygotowane, mogą po okresie przestoju utracić swoje właściwości ochronne. W przypadku chłodziw warto więc przed dłuższą przerwą sprawdzić ich podstawowe parametry i w razie potrzeby zwiększyć stężenie.
W czasie przestoju warto też wymienić filtry i wyczyścić zbiorniki z wszelkiego rodzaju wiórów lub innych brudów.
Serwis, konserwacja i pielęgnacja
Okres przestoju powinien być także momentem, w którym wykonuje się wszelkiego rodzaju czynności serwisowe, na które nie ma czasu podczas produkcji. W przypadku maszyn, które nie będą eksploatowane przez dłuższy czas, warto wykonać wszelkie czynności zabezpieczające. Sprawią one, że nie będzie problemów z ponownym rozruchem maszyny.
To także idealny moment na przeprowadzenie przeglądu eksploatacyjnego, uzupełnienie niezbędnych płynów eksploatacyjnych, wymianę części, które ulegają zużyciu, a także wykonanie innych zabiegów pielęgnacyjnych.
Jeśli maszyna jest mocno ubrudzona, należy doprowadzić ją do czystości. Także to bowiem może się przełożyć na wydłużenie jej żywotności i wydajność całego procesu produkcyjnego. Gromadzący się w trudniej dostępnych miejscach brud może być przyczyną wystąpienia zwarcia, a w jego efekcie nawet pożaru. Wcześniej warto jednak dokładnie sprawdzić, czy nie pojawiły się wycieki np. na połączeniach czy przewodach hydraulicznych.
Przestój to także dobra okazja do przeprowadzenia dokładnej inwentaryzacji parku maszynowego oraz ewentualnej modernizacji czy automatyzacji sprzętu. W czasie przestoju warto też zaplanować odpowiednią aktywność dla pracowników produkcyjnych. Można w tym okresie przeprowadzić dodatkowe szkolenia (dotyczące np. obsługi nowych maszyn, a także związane z obszarem bhp).
Przestoje, zwłaszcza te nieplanowane, bywają uciążliwe dla przedsiębiorstw produkcyjnych, więc warto je optymalnie wykorzystać. Przeprowadzone w tym czasie zabiegi serwisowo-konserwacyjne mogą sprawić, że maszyny i urządzenia będą pracować bezawaryjnie przez długi czas.
O Autorze
