Wciągnik to urządzenie dźwignicowe zaliczane do grupy cięgników. Funkcję cięgna spełnia tu lina stalowa bądź łańcuch, do których montowane jest zblocze hakowe lub zaczep. Wciągniki charakteryzują się zwartą budową i niewielkimi gabarytami. Dzięki temu wykorzystywane są w przemyśle związanym z obróbką metali, gdzie stosuje je do zaopatrzenia maszyn, w magazynowaniu i logistyce, górnictwie i innych dziedzinach, gdzie potrzebny jest efektywny transport bliskiego zasięgu. Samo zaś urządzenie transportowe można łatwo przemieszczać z miejsca na miejsce.

Wciągniki ręczne
Jednym z szeroko stosowanych w przemyśle typów wciągników są wciągniki z napędem ręcznym. Urządzenia te stosuje się przy przeciąganiu, podnoszeniu oraz opuszczaniu różnego typu elementów. Bardzo często wykorzystuje się je przy pracach montażowych i remontowych. Typowe wciągniki ręczne dostępne są z linami o długości 10, 30 i 40 m przy maksymalnym udźwigu wynoszącym nawet 3200 kg. Wciągniki łańcuchowe mają znacznie większy udźwig. Dostępne w sprzedaży modele ręcznych wciągników łańcuchowych przystosowane są do maksymalnych ciężarów od 500 kg do 10 ton, a nawet do 20 ton. Zwykle mniejsza jest w nich w stosunku do wciągników linowych wysokość podnoszenia wynosząca ok. 3-5 metrów, choć zdarzają się modele o długości łańcucha do maksymalnie 30 metrów.
Wciągników ręcznych używa się zarówno do przemieszczania ładunków w pionie i poziomie. Podnoszenie i opuszczanie we wciągnikach łańcuchowych odbywa się za pomocą przeciąganego łańcucha lub dźwigni. Obudowy wykonane są ze stali lub aluminium. Dzięki prostej budowie czas czynności związanych z konserwacją i okresowymi przeglądami jest bardzo krótki. Hamulec jest osłonięty, dzięki czemu zwiększa się bezpieczeństwo podczas pracy. Materiał wykonania łańcucha stanowi stal wysokiej jakości, a haki są odpowiednio wyprofilowane, co zapobiega przeciążeniom. We wciągnikach ręcznych nie ma potrzeby napinania łańcucha i pozycjonowania haka przed podnoszeniem.

Wciągniki elektryczne
Elektryczne wciągniki linowe najczęściej wykorzystuje się podczas prac przeładunkowych i do zaopatrzenia w materiały obrabiarek wielkogabarytowych. Ich udźwig jest większy niż w wypadku wciągników ręcznych i wynosi zwykle od 50 do 500 ton w wypadku urządzeń linowych i nawet do 100 ton w wypadku wciągników łańcuchowych. Dostępne na rynku urządzenia produkuje się w wersjach stacjonarnych, czyli bez możliwości przemieszczania oraz w wariantach wykorzystujących jednoszynowe lub dwuszynowe mechanizmy jezdne. Wciągniki linowe napędzane elektrycznie najczęściej cechują się możliwością poruszania po jezdniach prostych i zakrzywionych o szerokości półki od 90 do 300 mm.
Modele instalowane na jednej szynie wyposażone są w ręczny lub elektryczny mechanizm jazdy. W wykonaniu specjalnym na wózku poruszającym się po dwóch szynach montowane są dwa mechanizmy podnoszenia - główny oraz pomocniczy. Przy transporcie materiałów ponadgabarytowych przydatne są różne warianty położenia i wprowadzania liny. Zarówno prędkość podnoszenia i jazdy wykorzystują jeden lub dwa biegi prędkości. Opcjonalnie wciągniki elektryczne wyposażane są w tzw. płynny rozruch.
Sterowanie typowego wciągnika bazuje na podwieszonej do urządzenia konsoli z przyciskach, które łączone są bezpośrednio lub za pomocą styczników. Dodatkowymi elementami mogą być ograniczniki udźwigu, wyłączniki główne oraz zabezpieczenia termiczne silnika. Wysokość udźwigu typowych wciągników elektrycznych wynosi od 5,5 do 88 m. W przypadku urządzeń w wykonaniu specjalnym wysokość przekracza nawet 120 m. Podczas jazdy wciągnik porusza się z prędkością do ponad 40 m/min, a podnoszenie odbywa się z prędkością do 32 m/min. Wciągniki elektryczne dostępne są również w wersjach przeznaczonych do pracy w atmosferze chemicznej niskoagresywnej. Temperatura pracy mieści się w zakresie od -20 do 40ºC przy wilgotności od 30 do 95%. Przesył zasilania wykorzystuje kable lub szynoprzewody. Wciągniki zasilane są napięciem 400 V lub opcjonalnie od 230 do 660 V.
Elektryczne wciągniki łańcuchowe montuje się jako urządzenia stacjonarne lub poruszające się po torze jezdnym. Istnieje również możliwość ich zainstalowania na haku montażowym. Układ zasilania wykorzystuje instalację jedno- lub trójfazową prądu zmiennego. Niektóre modele wyposażono w hak zaczepowy. Nabyć można również wersje ze sprzęgłem, mającym za zadanie chronić układ przed przeciążeniem. Prowadnica łańcucha poprawia bezpieczeństwo podczas podnoszenia. Dzięki stosowaniu wytrzymałych materiałów, z których wykonane są przekładnie, smarowanie nie jest wymagane.

Więcej na ten temat w MM Magazynie Przemysłowym 10/2011