– Naruszenia, jakich dopuścił się Gazprom, mają charakter długotrwały i poważny. Doprowadziły do znacznych szkód na rynku gazu w środkowej Europie. Dotyczy to zarówno konkurencji na rynku gazu, jak i strat finansowych ponoszonych przez odbiorców tego surowca. Chcemy podkreślić, że Gazprom nie zaniechał naruszania prawa antymonopolowego i do dziś nie zastosował się do jego przepisów – powiedział Piotr Woźniak, prezes zarządu PGNiG SA.

PGNiG przekaże do Komisji Europejskiej stanowisko w ramach tzw. badania rynku prowadzonego przez KE w związku z postępowaniem antymonopolowym wobec firmy Gazprom w wyznaczonym przez KE terminie – do 19 maja 2017 r.

W swojej odpowiedzi na procedurę badania rynku PGNiG podziela stanowisko Komisji Europejskiej przedstawione w komunikacie prasowym Dyrekcji Generalnej ds. Konkurencji KE z dnia 22 kwietnia 20151 r., że Gazprom naruszył przepisy prawa antymonopolowego w Europie Środkowej i Wschodniej poprzez segmentację rynku, zawyżanie cen gazu, uzależnianie dostaw gazu od utrzymania lub przejęcia kontroli nad infrastrukturą gazową przez Gazprom.

PGNiG SA domaga się, aby decyzja wydana przez Komisję Europejską przede wszystkim doprowadziła do skutecznego zakończenia wyżej wymienionych naruszeń i usunięcia ich skutków. Zdaniem polskiej spółki okoliczności sprawy oraz postawa Gazpromu od 2004 r. do dziś wymagają od Komisji Europejskiej wydania decyzji na podstawie art. 7 Rozporządzenia 1/2003, nakładającej na Gazprom karę finansową i odpowiednie zobowiązania. Takiego rozwiązania wcześniej nie wykluczała Komisja Europejska.

– Rozwiązanie to umożliwi zrekompensowanie strat spowodowanych przez nielegalne praktyki Gazpromu. Zgodnie z przepisami obowiązującego prawa kara wpłynie do budżetu Unii Europejskiej. Poszkodowane przedsiębiorstwa energetyczne uzyskają możliwość dochodzenia swoich roszczeń wobec Gazpromu przed sądami w państwach członkowskich. Pozwoli to na natychmiastowe przerwanie nielegalnych praktyk stosowanych przez Gazprom i wprowadzenie konkurencji na rynkach gazu w Polsce i w innych krajach Europy Środkowo-Wschodniej – podkreślił prezes zarządu PGNiG.

PGNiG proponuje ponadto nałożenie na Gazprom szeregu dodatkowych zobowiązań, które uniemożliwią rosyjskiej spółce łamanie przepisów antymonopolowych w przyszłości:
1. Przyznanie przez Gazprom swoim klientom jednorazowego prawa do ustalenia formuły cenowej w kontrakcie odnoszącej się do ceny na konkurencyjnych rynkach europejskich, wraz z mechanizmem weryfikacji tej ceny w procedurze arbitrażu. Pozwoli to na „urynkowienie” cen dla odbiorców i uniemożliwi Gazpromowi ich zawyżanie.
2. Dokonanie przez Gazprom zmiany w klauzulach „bierz lub płać” poprzez obniżenie obecnego maksymalnego poziomu obowiązkowego odbioru gazu w kontraktach długoterminowych przez klientów z Europy Środkowej i Wschodniej do poziomu maksymalnie 75%. Rozwiązanie to pozwoli przywrócić konkurencję pomiędzy przedsiębiorstwami energetycznymi z Europy Zachodniej, które dysponują elastycznymi kontraktami zawartymi z Gazpromem a przedsiębiorstwami, którym Gazprom narzucił sztywne warunki kontraktów długoterminowych.
3. Zbycie przez Gazprom udziałów w niektórych przedsiębiorstwach, będących właścicielami infrastruktury przesyłowej i magazynowej w UE. Rozwiązanie to dotyczyć powinno w szczególności infrastruktury pozwalającej na wiązanie kwestii infrastrukturalnych z negocjacjami handlowymi oraz utrzymanie wyłącznej kontroli nad drogami dostaw gazu do Europy Środkowej i Wschodniej (np. gazociągi OPAL i Jamał-Europa) oraz magazynami gazu (np. Katharina).
4. Zobowiązanie Gazpromu do wyrażenia zgody na wdrożenie kodeksów sieciowych i dwukierunkowego przepływu gazu na wszystkich punktach połączeń między systemami gazowymi środkowoeuropejskich państw członkowskich Unii Europejskiej  i Wspólnoty Energetycznej. Instrument ten pozwoli wyeliminować możliwość motywowanego politycznie ograniczania lub wstrzymywania dostaw gazu do państw Europy Środkowej i Wschodniej.
5. Wyegzekwowanie od Gazprom bezwzględnego wdrożenia wszystkich zasad
III pakietu energetycznego wobec infrastruktury przesyłowej będącej własnością EuRoPol Gazu, łącznie z certyfikacją operatora.

Ponadto w ocenie PGNiG Komisja Europejska powinna zobowiązać Gazprom do pełnego przestrzegania przepisów III pakietu energetycznego w odniesieniu do gazociągu Nord Stream. Dotyczyć powinno to w szczególności rozdziału właścicielskiego, stosowania zasady dostępu stron trzecich oraz wdrożenia kodeksów sieciowych, czyli postulatów już zaproponowanych przez Komisję Europejską do uwzględnienia w umowie międzyrządowej UE z Federacją Rosyjską w sprawie Nord Stream 2.

Źródło: PGNIG