Relatywnie najlepsza sytuacja jest w produkcji  i handlu, najtrudniejsza w sektorze usługowym. Co istotne, obawy firm zgłaszane na początku pandemii w większości się nie sprawdziły. Rok temu aż 30% przedsiębiorstw planowało zwolnienia, dziś rozważa je tylko 6% z nich. To wnioski płynące z czwartego notowania wskaźnika.

Firmy w czasach pandemii

– Ubiegłoroczny lockdown był dla wielu firm zaskoczeniem i szokiem, który mogliśmy obserwować w badaniach PIE. Na przełomie marca i kwietnia 2020 r. 30% firm planowało zwolnienia, a 56% zmniejszenie poziomów wynagrodzeń. Obecnie tylko 6% firm rozważa redukcję etatów, a 4% obniżki płac. Również po stronie finansowej sytuacja wygląda mniej dramatycznie. Na początku pandemii 27% firm deklarowało płynność finansową pozwalającą na przetrwanie powyżej 3 miesięcy,
a obecnie na taką płynność wskazuje 53%. Po roku pandemii wiele firm, szczególnie
z sektora produkcyjnego, dostosowało się do wymagającego otoczenia i radzi sobie relatywnie dobrze. Najtrudniejsza sytuacja występuje w sektorze usługowym, choć ten w ostatnich 2 odczytach Miesięcznego Indeksu Koniunktury zbliżył się do poziomów neutralnych. Wyraźnie lepiej w obecnych warunkach recesyjnych radzą sobie również duże i średnie firmy, w porównaniu do mniejszych podmiotów. Obecnie MIK znajduje się niemal 3 punkty poniżej neutralnego poziomu, co oznacza, że początek II kwartału 2021 to nadal trudne otoczenie, które negatywnie wpływa na koniunkturę – mówi Andrzej Kubisiak, zastępca dyrektora Polskiego Instytutu Ekonomicznego ds. Badań i Analiz.

Wiosną zeszłego roku, na początku pandemii, firmy funkcjonowały w warunkach szoku spowodowanego silnymi ograniczeniami działalności gospodarczej. O ile zatem obecne deklaracje przedsiębiorstw mają miejsce w sytuacji ponad rocznego działania w reżimie pandemicznym, to odpowiedzi z zeszłego roku należy traktować jako wyraz powszechnych wówczas obaw o przyszłość. Istotnym czynnikiem wzmacniającym te obawy była niepewność w zakresie możliwości utrzymania płynności finansowej oraz zatrudnienia, częściowo złagodzona w wyniku rządowych programów wsparcia firm.

W stosunku do badania przeprowadzonego przed rokiem wystąpiła zdecydowana poprawa ocen zmian wartości sprzedaży. Wzrósł też udział firm, w których nastąpił wzrost sprzedaży – z 6% w. 2020 r. do 22% w 2021 r., przy jednoczesnym spadku udziału oceniających, że wystąpił spadek sprzedaży z 59% do 39. Obserwowana jest także zdecydowana poprawa w zakresie liczby zamówień. Odsetek firm, w których nastąpił wzrost zamówień, zwiększył się z 6% w 2020 r. do 19%  w 2021 r., a przedsiębiorstw nie dostrzegających zmiany z 31% do 55%.

Wystąpiła też znacząca poprawa w obszarze ocen przyszłego zatrudnienia. Udział firm planujących wzrost zatrudnienia wzrósł z 2% w 2020 r. do 14% w 2021 r., a utrzymanie dotychczasowego poziomu z 68%. do 80. Zdecydowanie spadł natomiast odsetek firm zamierzających redukcję zatrudnienia z 30% do 6%..Szczególną uwagę zwraca także zmniejszenie odsetka firm planujących redukcję wynagrodzeń – z 56% w 2020 r. do 4%. w 2021. Korzystnie zmieniła się również płynność finansowa firm w 2021 r. w porównaniu z 2020 r. W 2020 r. tylko 27% firm deklarowało płynność finansową pozwalającą na przetrwanie powyżej 3 miesięcy, a obecnie na taką płynność wskazuje 53%.

Gorsza koniunktura w usługach

Analizując wyniki kwietniowego MIK w relacji do sytuacji sprzed miesiąca, należy zauważyć, ze niezmiennie najtrudniejsza sytuacja występuje wśród mikro- i małych przedsiębiorstw. Warto jednak odnotować, że w firmach mikro wskaźnik wzrósł aż o 15,9 pkt i wynosi obecnie 91,3 pkt, co wciąż oznacza wynik negatywny, jednak bliski poziomu neutralnego. Największe polepszenie koniunktury zaobserwowano w firmach średnich, wśród których niemal co trzecia (32%) odnotowała wzrost wartości sprzedaży, 24% zaś. zanotowało wzrost liczby zamówień.

Najwyższe i powyżej odczytu neutralnego poziomy wskaźnika osiągnęły w kwietniu produkcja i handel (108,3 pkt oraz 103,9 pkt). Zdecydowany spadek koniunktury nastąpił w usługach, gdzie obecnie poziom MIK wynosi 90,8 pkt i jest mniejszy o 11,1 w porównaniu z marcem. Taka sytuacja ma związek z wprowadzonymi w marcu ograniczeniami działalności firm usługowych. Lepszą sytuację niż miesiąc temu obserwujemy wśród firm sektora TSL, gdzie obecny odczyt MIK wynosi 99,6 pkt (wzrost o 10 pkt). Na polepszenie koniunktury w firmach transportowych i kurierskich miał z kolei wpływ zapewne okres przedświąteczny.

– Kwietniowy MIK wskazuje, że przedsiębiorstwa są coraz lepiej dostosowane do uwarunkowań pandemicznych. Wprowadzone w marcu restrykcje epidemiczne nie przeszkodziły bowiem we wzroście indeksu MIK do najwyższego poziomu w bieżącym roku. Poprawa jest sektorowo powszechna, z wyłączeniem grupy najsilniej dotkniętych koronakryzysem firm usługowych. Co istotne, podniosły się składowe dotyczące inwestycji, a więc najsłabszego w ostatnich kwartałach komponentu PKB. Wciąż jednak ich zwiększenie deklarują przede wszystkim duże przedsiębiorstwa, natomiast mniejsze firmy pozostają ostrożniejsze. Towarzyszy temu stabilna sytuacja płynnościowa przedsiębiorstw. Jest ona znacząco lepsza niż w ubiegłym roku. Uwagę zwracają także solidne poziomy wskaźników opisujących zmiany zatrudnienia i wynagrodzeń. Wskazują one, że notowana poprawa koniunktury ma trwały charakter. Tym samym wyniki kwietniowego badania wpisują się w prawdopodobny w bieżącym roku scenariusz postępującego ożywienia gospodarczego – mówi Piotr Dmitrowski, menedżer ds. analiz rynków w Biurze Badań i Analiz Banku Gospodarstwa Krajowego.

Źródło: Polski Instytut Ekonomiczny