Sytuacja w branży narzędziowej: Narzędzia skrawające do metalu – nie tylko statystyki

Marcin Bieńkowski
16.10.2012
Według raportu Polskiej Izby Przemysłu Targowego w krajowych targach obrabiarek i narzędzi w roku 2011 wzięło udział o 50% więcej wystawców niż w roku 2009, a w roku bieżącym wzrost ten jest przewidywany o kolejne 20 punktów procentowych. Gdy minął okres fascynacji internetem zarówno producenci narzędzi, jak i potencjalni odbiorcy chcą się ponownie spotykać osobiście. I jest to trend ogólnoświatowy.

Po załamaniu się gospodarki światowej w roku 2009 kolejny rok przyniósł tendencję wzrostową, która utrzymała się również w roku 2011. Najwyższy wzrost PKB odnotowały kraje Azji, następnie Ameryki Północnej i Europy. Wzrosła liczba zamówień klientów w sektorze przemysłowym a w ślad za tym zwiększyło się zapotrzebowanie na narzędzia przemysłowe. Branża narzędziowa należy do olbrzymiej gałęzi przemysłu zwanej przetwórstwem przemysłowym i z tego powodu sama w sobie stanowi zaledwie wycinek gospodarki. W większości dostępnych opracowań i danych statystycznych nie jest ona wyodrębniana samodzielnie, ale wchodzi w skład branży metalowej. Dlatego publikowane dane statystyczne nie odzwierciedlają dokładnie rzeczywistego stanu rynku w liczbach bezwzględnych, niemniej dają pewien obraz zachodzących na tym rynku zmian.

Rynkowe trendy
W tych gałęziach przemysłu wykorzystujących w produkcji narzędzia skrawające jednym z trendów, które można zauważyć w ostatnich latach, jest wzrost zainteresowania odbiorców narzędziami, w których części robocze pokrywane są supertwardymi powłokami. Zabiegi te nie tylko zwiększają trwałość narzędzi, ale również wydłużają okres pomiędzy kolejnymi ostrzeniami, jak np. powłoki ze związków tytanu: TiN, TiCN czy TiAlN. Drugim widocznym trendem jest coraz powszechniejsze stosowanie narzędzi roboczych z wymiennymi ostrzami - dotyczy to już nie tylko frezów, ale również wierteł i noży tokarskich. W przypadku wysoko wydajnych narzędzi do zastosowań przemysłowej obróbki metali coraz bardziej opłacalna jest regeneracja narzędzi skrawających. Jest to zagadnienie nie tylko często poruszane na spotkaniach fachowców. Zjawisko to odzwierciedla także coraz szersza oferta regeneracji narzędzi przedstawiana nie tylko przez wyspecjalizowane pod tym kątem firmy, ale także samych producentów narzędzi.
W przypadku narzędzi skrawających pełnowęglikowych opłacalna jest maksymalnie trzykrotna ich regeneracja, która polega na precyzyjnym szlifowaniu, mającym na celu odtworzenie geometrii ostrza, ostrzeniu i ponownym pokryciu powierzchni supertwardymi powłokami. Przeciętny koszt pierwszej regeneracji to nieco ponad 60% kosztów zakupu nowego narzędzia, kolejne dwie to około 50% wartości narzędzia nowego. Opłacalność regeneracji jest więc bardzo duża i wpływa na realne koszty eksploatacji maszyn.

Nowe technologie
Poprawa parametrów pracy i żywotności narzędzi roboczych znacznie obciążanych podczas produkcji przemysłowej to kolejny nurt poszukiwań rozwojowych, które zaowocowały takimi rozwiązaniami technologicznymi, jak np. specjalne polerowanie rowków wiórowych czy też powłok utwardzających ostrza. Polerowanie ułatwia bowiem odprowadzenie wióra, lepsze rozpływanie się chłodziwa ale również nie powoduje osłabienia trwałości naniesionych powłok na skutek odrywania się tych cząstek od podłoża, które weszły z nim w zbyt słaby kontakt. Badanie drgań narzędzi roboczych podczas obróbki materiału i ich wpływ na jakość uzyskiwanej powierzchni zaowocowały opracowaniem grupy narzędzi „silent tools" - narzędzi tzw. całkowitych, ale również specjalnych oprawek do mocowania narzędzi z tłumieniem drgań.

Kolejne zagadnienie badawczo-rozwojowe to sprawa chłodzenia miejsca obróbki, a tym samym samych narzędzi roboczych. Równolegle z pracami nad obróbką metali „na sucho" następuje rozwój technologii, które wymagają użycia cieczy chłodząco-smarujących. Stosowana jest technologia wewnętrznego doprowadzania chłodziwa do miejsca obróbki poprzez specjalne kanaliki, np. w wiertłach, co znacznie poprawia ich parametry pracy podczas wykonywania bardzo głębokich otworów. Podobne rozwiązania stosuje się w gwintownikach. Podobnie konstruuje się uchwyty narzędzi roboczych umożliwiające zarówno szybkie podawanie chłodziwa, jak i dozowanie go w ściśle określonej ilości. Jednym z oferowanych rozwiązań jest podawanie chłodziwa bezpośrednio do miejsca skrawania pod wysokim ciśnieniem (ponad 30 bar). Ma to znaczenie przy obróbce skrawaniem materiałów (stopów) trudno skrawalnych. Podawane we właściwy sposób chłodziwo, o czym nie należy zapominać, wydatnie wpływa na prawidłowe kształtowanie się wióra, a tym samym na jakość obrabianej powierzchni.

O Autorze

Chcesz otrzymać nasze czasopismo?

Zamów prenumeratę