Ogólna luka w podatku VAT, tj. różnica między oczekiwanymi dochodami a dochodami faktycznie pobranymi w państwach członkowskich UE, choć nadal jest niezwykle wysoka, w ostatnich latach nieznacznie się zmniejszyła. Dane z prognozy na 2020 r. przewidują jednak odwrócenie tej tendencji, co może oznaczać stratę w wysokości 164 mld euro w 2020 r. spowodowaną negatywnymi skutkami pandemii koronawirusa dla gospodarki.

W ujęciu nominalnym ogólna luka w podatku VAT w UE w 2018 r. zmniejszyła się o prawie 1 mld euro do 140,04 mld euro, co oznacza mniejszy spadek niż w 2017 r., kiedy wynosił on 2,9 mld euro. Oczekiwano, że ta tendencja spadkowa utrzyma się przez kolejny rok, ale pandemia koronawirusa prawdopodobnie odwróci tę pozytywną tendencję.

Znaczna luka w podatku VAT w 2018 r. w połączeniu z prognozami na 2020 r., na które wpływ będzie miała pandemia koronawirusa, ponownie uwypukla potrzebę kompleksowej reformy unijnych przepisów dotyczących tego podatku, aby położyć kres oszustwom związanym z VAT oraz zacieśnić współpracę między państwami członkowskimi w celu wspierania poboru podatku przy jednoczesnej ochronie przedsiębiorstw działających zgodnie z prawem. W niedawno opublikowanym przez Komisję pakiecie dotyczącym sprawiedliwego i prostego opodatkowania (lipiec 2020 r.) przedstawiono również szereg środków planowanych w tym obszarze.

Paolo Gentiloni, komisarz do spraw gospodarki, powiedział: Dzisiejsze dane pokazują, że działania mające eliminować możliwości dokonywania oszustw związanych z VAT oraz uchylania się od płacenia tego podatku stopniowo przynoszą rezultaty, ale potrzebne są również znacznie większe wysiłki w tym zakresie. Pandemia koronawirusa radykalnie zmieniła perspektywy gospodarcze UE i prawdopodobnie spowoduje znaczne obniżenie dochodów z tytułu podatku VAT. Obecnie – bardziej niż kiedykolwiek – państwa UE po prostu nie mogą sobie pozwolić na takie straty. Dlatego musimy zrobić więcej, aby ze zdwojoną determinacją prowadzić walkę z oszustwami związanymi z VAT, jednocześnie upraszczając procedury i usprawniając współpracę transgraniczną.

Luki w podatku VAT w państwach członkowskich

Podobnie jak w 2017 r. najwyższą krajową lukę w podatku VAT odnotowano w Rumunii (w 2018 r. brakowało tam 33,8% dochodów z tytułu VAT), a następnie w Grecji (30,1%) i na Litwie (25,9%). Najmniejsze luki wystąpiły w Szwecji (0,7%), Chorwacji (3,5%) i Finlandii (3,6%). W wartościach bezwzględnych największe luki w podatku VAT odnotowano we Włoszech (35,4 mld euro), w Zjednoczonym Królestwie (23,5 mld euro) i Niemczech (22 mld euro euro). 

Polska w tym gronie znajduje się w środku stawki – z 9,9-proc. luką, co w wartościach bezwzględnych przekłada się na 4,45 mld euro. Dodajmy, że jest to nieco powyżej mediany dla całej UE, która w 2018 r. wyniosła 9,2%. Jednocześnie aż 21 państw unijnych odnotowało spadek luki w porównaniu z 2017 r. Najbardziej udało się zmniejszyć lukę podatkową na Węgrzech (-5,1%), Łotwie (-4,4%) oraz w Polsce (-4,3%). Wzrost luki w podatku VAT zanotowano m.in. w Luksemburgu (+2,5%), na Litwie (+0,8%) i w Austrii (+0,5%).

Źródło: Komisja Europejska