Obowiązek przeprowadzania audytu energetycznego dotyczy funkcjonujących na terenie Polski dużych przedsiębiorstw – niezależnie od branży, w której działają – i oprócz zużycia energii elektrycznej obejmuje również ciepło i gaz ziemny. Audyt ma obejmować minimum 90% zużycia energii wszystkich nośników, w tym również środków transportu.

Przypomnijmy, że pod pojęciem „dużego przedsiębiorstwa” należy rozumieć każdy podmiot prowadzący działalność gospodarczą, który w dwóch ostatnich latach obrotowych zatrudnił co najmniej 250 osób, osiągnął lub przekroczył sumę bilansową równą 43 mln euro bądź też zanotował roczny obrót w wysokości 50 mln euro. Z powinności wykonania audytu zostaną natomiast zwolnieni właściciele mikro-, małych i średnich przedsiębiorstw, a także ci przedsiębiorcy, którzy wdrożyli już oraz certyfikowali system zarządzania energią określony odpowiednimi normami (ISO 50001). Zwolnienie obejmuje też firmy z systemami zarządzania środowiskowego zgodnymi z wymaganiami EMAS, jeśli w ich ramach został już przeprowadzony audyt energetyczny.

ISTOTA AUDYTU ENERGETYCZNEGO

Audyt energetyczny przedsiębiorstwa polega na przeprowadzeniu szczegółowych i potwierdzonych obliczeń dotyczących proponowanych przedsięwzięć mających na celu poprawę efektywności energetycznej. Jego celem jest określenie ilości i struktury zużywanej energii, zalecenie konkretnych rozwiązań technicznych i organizacyjnych oraz określenie ich opłacalności. Procedura ta obejmuje zatem doradztwo w zakresie podejmowania i realizacji inwestycji mających na celu racjonalizację zużycia energii, a także ma dostarczyć informacji o możliwości jej potencjalnych oszczędności. Z tego względu należy ją przeprowadzać na podstawie aktualnych, reprezentatywnych, mierzonych, przede wszystkim zaś możliwych do zidentyfikowania danych dotyczących zużycia energii.

Audyt energetyczny powinien zawierać szczegółowy przegląd zużycia energii w budynkach lub zespołach budynków, w instalacjach przemysłowych oraz w transporcie danego przedsiębiorstwa. Winien się opierać – w największym możliwym stopniu – na analizie kosztowej cyklu życia budynku lub zespołów budynków, a także instalacji przemysłowych, nie zaś na okresie zwrotu nakładów. Chodzi bowiem o uwzględnienie oszczędności energii w dłuższym okresie, wartości rezydualnych inwestycji długoterminowych, a także stopy dyskonta. Audyt energetyczny to zatem niezależne i obiektywne źródło informacji opisujących, jakie modernizacje są opłacalne w badanym obiekcie, a także – jakie produkty oraz rozwiązania techniczne będą dla danego przedsiębiorstwa najkorzystniejsze.

PODMIOTY UPRAWNIONE DO AUDYTOWANIA

Audyt musi zostać przeprowadzony przez podmiot niezależny od przedsiębiorcy, np. zewnętrznych ekspertów posiadających wiedzę oraz doświadczenie zawodowe w realizacji tego typu procedur. Mogą go przeprowadzić również eksperci audytowanego przedsiębiorcy – pod warunkiem jednak, że nie są oni bezpośrednio zaangażowani w audytowaną działalność swojego pracodawcy.

Wybór audytora energetycznego został narzucony przez ustawodawcę i wskazuje na osoby weryfikujące na potrzeby Banku Gospodarstwa Krajowego. Lista audytorów energetycznych jest prowadzona wspólnie przez Bank Gospodarstwa Krajowego, Ministerstwo Infrastruktury i Zrzeszenie Audytorów Energetycznych. Przedsiębiorca powinien wybrać audytora, który wykona audyt energetyczny spełniający wymogi obowiązujące duże przedsiębiorstwa. Dokument taki powinien zostać wykonany na podstawie normy PN-EN 16247 stosowanej na szczeblu międzynarodowym. Opisuje ona wymagania stawiane wszystkim audytom energetycznym, a także szczegółowe wymogi dla audytów budynków, procesów przemysłowych oraz transportu. Zalecenie stosowania tej normy zawiera wspominana już Dyrektywa 2012/27/UE z 25 października 2012 roku w sprawie efektywności energetycznej.

WYNIKI PRAC AUDYTORSKICH

Rezultatem prac audytorskich powinien być opis stanu faktycznego badanego zakładu wraz z analizą efektywności użytkowania energii. W ramach opracowania audytor przeprowadza analizę struktury zużycia energii, a także ocenę gospodarki energetycznej. Jednocześnie wskazuje on obszary, w których możliwe jest obniżenie zużycia energii i zniwelowanie strat energetycznych, a co za tym idzie – ograniczenie kosztów. W streszczeniu wykonawczym powinno się znaleźć podsumowanie wyników na potrzeby kadry zarządzającej zakładu. Będzie ono służyło ocenie inwestycji pod kątem ich opłacalności.

Dzięki przeprowadzeniu audytu energetycznego przedsiębiorstwo uzyska informację o możliwościach oszczędzenia energii. Jego wyniki mogą zostać także wykorzystane w procesach analizy i kontroli. Sam zaś raport z audytu może zostać skontrolowany przez prezesa Urzędu Regulacji Energetyki.

Ustawa nakazuje, aby do celów kontrolnych przedsiębiorca przechował przez pięć lat dane dotyczące audytu energetycznego. Natomiast za niedopełnienie obowiązku przeprowadzenia audytu nowe przepisy przewidują karę w maksymalnej wysokości 5% przychodu przedsiębiorcy w roku obrotowym poprzedzającym rok jej nałożenia.

POZOSTAŁE OBSZARY ZMIAN

Poza obowiązkiem audytu ustawa wprowadza także regulację,zgodnie z którą jednostka sektora publicznego może realizować i finansować przedsięwzięcia na podstawieumowy o poprawie efektywności energetycznej. Wszystkie polskie organy władzy publicznej będą miały obowiązek kupowania efektywnych energetycznie produktów i usług. Dotyczyć to będzie również wynajmowania budynków, a dodatkowo konieczne będzie spełnienie zaleceń dotyczących efektywności w budynkach modernizowanych i przebudowywanych należących do Skarbu Państwa.

Ustawa przewiduje, że zostanie zachowany funkcjonujący od 2013 r. system świadectw efektywności energetycznej (czyli tzw. białych certyfikatów). Należy jednak pamiętać, że nowe przepisy zakładają stopniowe odchodzenie od opłaty zastępczej za możliwość niepodejmowania działań inwestycyjnych zwiększających efektywność energetyczną.

Zgodnie ze wspomnianą na początku dyrektywą państwa członkowskie Unii Europejskiej muszą osiągnąć do 2020 r. określony poziom oszczędności energii. Już w październiku 2015 r. Komisja Europejska wezwała Polskę do pełnego wdrożenia jej zapisów. Dyrektywa miała być wdrożona do prawa krajowego do 5 czerwca 2014 r., ale jej ostateczny termin wejścia w życie minął 1 października bieżącego roku.