Pięć najczęstszych błędów przy wyborze ogrodzenia ochronnego

Bruhl

W trakcie współpracy człowieka z maszyną konieczne jest zastosowanie separacyjnych urządzeń ochronnych, czyli ogrodzeń ochronnych. Przy wyborze odpowiedniego sprzętu łatwo jednak popełnić błąd, który spowoduje, że nie spełni on swojego celu. Przestrzegając pięciu prostych wskazówek, w łatwy sposób można zapobiec najczęściej powtarzającym się błędom.

Zabezpieczenie większych stref zagrożenia często wchodzi w zakres obowiązków użytkownika maszyny. Dotyczy to zarówno projektów modernizacyjnych, w ramach których zainstalowane już maszyny przebudowuje się pod kątem bezpieczeństwa, jak również nowych inwestycji. Taki sposób postępowania jest uzasadniony także dlatego, że użytkownik może dokładnie ocenić potencjalne zagrożenia, jak też indywidualne ryzyko. Dlatego do oceny ryzyka, które według normy jest konieczne do wydania świadectwa zgodności UE (tzn. znaku CE), konieczne jest zaangażowanie samego użytkownika. W inny sposób nie można dokonać oceny konkretnych zagrożeń związanych z danym przypadkiem.

Pięć typowych błędów
Trzeba jednak zauważyć, że dla przeciętnego użytkownika ocena tego rodzaju czynników nie jest codziennym zadaniem. Oznacza to, że istnieje możliwość lub nawet prawdopodobieństwo, że znajdzie on suboptymalne (bliskie optymalnemu) rozwiązanie i/lub popełni typowe błędy w trakcie wyboru lub konfiguracji ogrodzenia ochronnego. Warto zatem zwrócić uwagę na pięć najczęstszych błędów, które specjaliści z obszaru bezpieczeństwa maszyn wielokrotnie spotykają w swojej branży – z zamiarem uświadomienia i zapewnienia użytkownikowi pomocy w ich unikaniu.

Pierwszy błąd: Zbyt niskie ogrodzenie
Ustalając wysokość ogrodzenia, użytkownik powinien pamiętać, aby nawet wysokie osoby nie były w stanie przedostać się do strefy zagrożenia, przechodząc nad konstrukcją zabezpieczającą. Opisuje to norma PN-EN ISO 13857 „Odległości bezpieczeństwa uniemożliwiające sięganie kończynami górnymi i dolnymi do stref niebezpiecznych” w pkt. 4.2.2. Z punktu widzenia bezpieczeństwa maszynowego szczególnie problematyczna jest sytuacja, gdy ogrodzenie ochronne jest zbyt niskie w sąsiedztwie drzwi ochronnych, które zabezpieczono mechanizmem zapadkowym wraz z blokadą otwierającą dostęp do drogi ewakuacyjnej. Takie rozwiązanie powoduje, że użytkownik poprzez ogrodzenie lub drzwi uzyskuje dostęp do blokady, po czym ją odbezpiecza i w ten sposób otwiera sobie drogę do strefy zagrożenia. W takim przypadku sterownik zabezpieczający wprawdzie zatrzymałby awaryjnie maszynę, ale ze względu na opóźnienie, z jakim siłą rzeczy by to nastąpiło, mogłoby pojawić się zagrożenie dla operatora. Ponadto proces produkcyjny zostałby przerwany, co w konsekwencji mogłoby skutkować uszkodzeniem produktów lub wznowieniem całego procesu.

Drugi błąd: Nieodpowiednie odległości bezpieczeństwa
Przy wymiarowaniu ogrodzenia ochronnego odpowiedzialna osoba powinna również uważać na to, aby zacho wać odległości bezpieczeństwa do strefy zagrożenia. Przepisowe odległości wymieniono również w normie PN-EN ISO 13857 (pkt 4.2.4.1). Odpowiednia tabela zawarta w normie umożliwia określenie odległości bezpieczeństwa na podstawie wzajemnych zależności między wysokością osłony i usytuowaniem granicy strefy niebezpiecznej (określonej wysokością).

Trzeci błąd: Brak ochrony przed przeczołgiwaniem się
Podobnie jak wysokość ogrodzenia ochronnego także odległość między podłożem a ogrodzeniem musi zostać zwymiarowana w taki sposób, aby wykluczyć tzw. ryzyka szczątkowe. Inaczej mówiąc, odległość musi być tak mała, aby operator nie mógł się przeczołgać pod ogrodzeniem (PN-EN ISO 13857, pkt 4.3). Oprócz przewidzenia takiego zamierzonego złamania zasad należy zagwarantować, aby również kończyny dolne były bezpieczne.

Czwarty błąd: Możliwość przekroczenia ogrodzenia
Jeżeli zastosuje się ogrodzenie ochronne wyposażone w druty poziome lub wytłoczenia stabilizujące, to istnieje ryzyko, że użytkownik przejdzie przez ogrodzenie. Wtedy wejdzie do strefy zagrożenia, a urządzenia ochronne nie będą mogły tego zarejestrować. Należy zapobiec takiemu ryzyku, dlatego zaleca się, aby używać tylko te systemy ogrodzeń ochronnych, które nie zawierają takich pomocy do wspinania się, a po zewnętrznej stronie posiadają zwięzłą strukturę. Mówi o tym norma PN-EN ISO 14120 (pkt 5.18).

Piąty błąd: Niebezpieczeństwo obrażeń
Bardzo niefortunne jest także takie rozwiązanie, gdy ogrodzenie ochronne samo w sobie stwarza ryzyko. Może tak się zdarzyć, jeśli nie zastosuje się systemów ogrodzeń ochronnych zgodnych ze standardami bezpieczeństwa, które to mają otwarte ostre krawędzie lub zostały wyprodukowane z niechlujnie przetworzonych drutów i/lub profili. Również otwarte profile ramowe i słupy bez nasadek ochronnych stanowią takie zagrożenie. Wprawdzie nie powodują poważnych urazów, ale mogą prowadzić do skaleczeń. Można ich w prosty sposób uniknąć, stosując system ogrodzeniowy, który został zaprojektowany w przemyślany sposób i starannie wykonany.

Zabezpieczenie stref zagrożenia
Kto uniknie tych pięciu błędów, uczyni dużo, aby wdrożyć pewne i zgodne ze standardami bezpieczeństwa zabezpieczenia stref zagrożenia. Oczywiście istnieje więcej możliwości popełnienia błędów. Aby ich uniknąć, warto np. przy planowaniu urządzeń ochronnych uwzględnić nie tylko zwykły tryb pracy maszyny, lecz także jej konserwację, czyszczenie i usuwanie usterek. Dotyczy to szczególnie konstrukcji drzwi ochronnych lub dostępu do stref zagrożenia i niebezpiecznych obszarów.

Przy wyborze i projektowaniu ogrodzeń ochronnych pomocą służy nowa norma PN-EN ISO 14120 – „Ogólne wymagania dotyczące projektowania i budowy stałych i ruchomych urządzeń ochronnych”. Wskazuje ona m.in. sposób wyboru ogrodzenia ochronnego, który pozwala uniknąć przewymiarowania. Wiąże się to ze stabilnością, którą zgodnie z powyższą normą musi się wykazać system ogrodzeniowy, a która to wynika z jego właściwej funkcji, czyli celów ochronnych. Jeżeli ogrodzenie przeznaczone jest wyłącznie do zapobiegania przedostawania się ludzi na teren strefy zagrożenia, to może być ono znacznie mniej stabilne niż w przypadku, gdy na przykład wewnątrz strefy możliwe są zderzenia z robotem lub jakimś materiałem. Osoba stosująca tę normę może więc zastosować „szczuplejsze” ogrodzenie ochronne, które jednak w pełni spełni wszelkie wymogi bezpieczeństwa funkcjonalnego.

MM KOMENTARZ

Krystian Teresiński, menedżer produktu ogrodzenia przemysłowe firmy WIŚNIOWSKI

Projektując ogrodzenie przemysłowe, musimy określić, jaką funkcję ma ono spełniać. Ogrodzenie może zniechęcać nieuprawnione osoby do wtargnięcia, utrudniać dostęp, dając czas na wezwanie np. jednostek ochrony mienia czy w pełni zabezpieczać (jak w przypadku ogrodzeń pod wysokim napięciem z detekcją próby sforsowania). Musimy też pamiętać o zapewnieniu odpowiedniego poziomu bezpieczeństwa użytkowników danego terenu. Bramy automatyczne to maszyny, a więc podlegają przepisom o bezpieczeństwie stosowania maszyn. W zależności od tego, jaki teren zabezpieczają – a więc czy jest to teren prywatny czy publiczny – albo choćby ze względu na sposób, w jaki są obsługiwane (nadajnik zdalnego sterowania albo wyłącznik manualny) muszą być w określony sposób zabezpieczone. Chociaż aspekty bezpieczeństwa zajmują czołowe miejsce w fazie projektowania, nie zapominajmy też o estetyce. Na rynku dostępne są rozwiązania systemowe, które pozwolą zbudować funkcjonalne i dostosowane do potrzeb ogrodzenie w tym samym dizajnie. Dodatkowo malowanie w systemie Duplex zapewni trwałość i odporność na korozję na wiele lat.

O Autorze

MM Magazyn Przemysłowy jest tytułem branżowym typu business to business, w którym poruszana jest tematyka z różnych najważniejszych sektorów przemysłowych. Redakcja online MM Magazynu Przemysłowego  przygotowuje i publikuje na stronie artykuły techniczne, nowości produktowe oraz inne ciekawe informacje ze świata przemysłu i nie tylko.

Tagi artykułu

Zobacz również

Chcesz otrzymać nasze czasopismo?

Zamów prenumeratę